Martwe drewno i jego mieszkańcy w obiektywie

Biegowiec dębowy
Clytus tropicus (Panzer, 1795). Chrząszcz z rodziny kózkowatych (Cerambycidae). Gatunek rzadki, notowany z kilku rozproszonych stanowisk w Polsce, ciepłolubny. Larwy żerują pod korą głównie dębów ale również wiśni, śliwy i gruszy.

Borodziej próchnik (=borodziej cieśla)
Ergates faber (L.)
Rodzina kózkowate (Cerambycidae)
Larwy są wydłużone i białe, osiągają długość nawet 12 cm. Żerują w martwym, wilgotnym lecz jeszcze zdrowym drewnie drzew iglastych – głównie sosen. Można spotkać je w pniakach, leżącym drewnie, w dolnych częściach pni obumierających drzew oraz w konstrukcjach drewnianych.
Dorosłe chrząszcze mają do 6,5 cm długości. Samce i samice różnią się kolorem, samce mają bardziej czerwony odcień, a samice brunatny lub czarny. Łatwo rozpoznać je również po długości czułków. U samca są one dłuższe niż jego ciało, a u samic sięgają do połowy długości ciała.
Chrząszcze latają w ciepłe noce. Samica może złożyć aż 320 jaj do szczelin w drewnie. W zależności od wilgotności i temperatury oraz stanu drewna, larwy przepoczwarzają się po kilku lub kilkunastu latach. W sprzyjających warunkach są to 3 lata, ale okres ten może przedłużyć się nawet do 12 lat. Dorosłe chrząszcze żyją ok 40 dni.
Objęty w Polsce ochroną gatunkową.

Ciołek matowy
Dorcus parallelipipedus (L.)
Rodzina jelonkowate (Lucanidae)
Występują w lasach liściastych, głównie na dębach i bukach. Zasiedlają próchniejące pnie i kłody oraz zamierające drzewa z próchnowiskami.
Dorosłe chrząszcze osiągają ok. 3 cm długości. Ich żuwaczki nie mogą równać się z żuwaczkami jelonka rogacza, ale są również bardzo okazałe. Larwy to pędraki o ciele wygiętym w kształcie litery C.
Samica składa jaja do przegrzybiałego drewna. Żywią się nim larwy. Ich cykl rozwojowy trwa 3-4 lata.
Jest wpisany na czerwoną listę w kategorii – zagrożony wyginięciem. Wynika to z coraz mniejszej ilości martwego drewna w środowisku.

Jelonek rogacz
Lucanus cervus (L.)
Rodzina jelonkowate (Lucanidae)
W Polsce spotykany głównie na dębach, w prześwietlonych, naturalnych drzewostanach.
Dorosłe samce osiągają długość nawet 9 cm. Są to największe chrząszcze w Polsce. Swoją nazwę zawdzięczają rozwiniętym żuwaczkom samca, które przypominają poroże jelenia. U samic są one znacznie mniejsze. Larwy to masywne pędraki o ciele wygiętym w kształcie litery C.
Samica składa do 36 jaj w pobliżu pniaków, złomów, martwych drzew lub grubych, leżących konarów. Larwy żerują w martwym drewnie, które jest przynajmniej częściowo pod ziemią, lub ma bezpośredni kontakt z glebą. Ich rozwój trwa 4 lata, ale może przedłużyć się do 6.
Jest w Polsce gatunkiem chronionym.

Konarek tajgowy
Phryganophilus ruficollis
Rodzina śniadkowate (Melandryidae)
Występuje przede wszystkim na leżących świerkach oraz brzozach, czasem na bukach lub dębach. Najbardziej preferuje drewno uszkodzone przez pożar oraz dotknięte białą zgnilizną. W Polsce zamieszkuje jedynie obszar Puszczy Białowieskiej.
Dorosłe chrząszcze mają od 10 do 18 mm długości. Ich pożywieniem jest grzybnia różnych gatunków hub. Larwy żyją pod korą. Drążą tunele, żywiąc się rozkładającym się drewnem oraz strzępkami grzybni. Jego cykl rozwojowy trwa 2-3 lata.
W Polsce podlega ochronie gatunkowej.

Kozioróg dębosz (=kózka dębosz)
Cerambyx cerdo (L.)
Rodzina kózkowate (Cerambycidae)
W Polsce larwy żerują tylko na dębach. Bardziej na południu mogą też występować na innych drzewach liściastych. Wybiera drzewa stare i grube, tylko żywe i rosnące na odsłoniętych stanowiskach (parki, aleje przydrożne itp.).
Dorosłe chrząszcze osiągają długość do ponad 5 cm. Samce od samic różnią się przede wszystkim rozmiarem czułków. Czułki samic są długości ich ciała, a u samców 1,5 raza dłuższe. Larwy żółtawej barwy osiągają nawet 10 cm długości.
Samica składa do 100 jaj, pojedynczo w szczeliny kory. Larwy drążą korytarze o długości nawet 1 metra. Przepoczwarczają się po 3-5 latach.
W Polsce objęty jest ochroną gatunkową.

Kwiatomir czteroplamy 
Pachyta quadrimaculata (Linnaeus, 1758)
Piękny chrząszcz z rodziny kózkowatych (Cerambycidae). Gatunek związany z drzewami iglastymi głównie z sosną. Znajdowany przeważnie pojedynczo w północnych i południowych krainach Polski. Dorosłe chrząszcze można żerujące na kwiatach. Larwy rozwijają się pod korą, mogą też wygryzać tunele też w głębszych warstwach drewna.

Łucznik dębowiec  
Anisorus quercus (Götz, 1783)
Chrząszcz z rodziny kózkowatych (Cerambycidae). Gatunek rzadki, mało znany, notowany z nielicznych stanowisk w Polsce. Wyraźny dymorfizm płciowy, na zdjęciu samiec. Umieszczony na Czerwonej Liście Zwierząt Ginących i Zagrożonych w Polsce (kat. VU – narożone na wyginięcie).

Pachnica dębowa
Osmoderma sp.
Rodzina poświętnikowate (Scarabaeidae)
Występuje na żywych, dziuplastych drzewach liściastych rosnących w nasłonecznionych miejscach. Głównie na dębach, ale często również na lipach i ogławianych wierzbach.
Chrząszcze osiągają długość 4 cm. Swoją nazwę wzięły od charakterystycznego zapachu wydzielanego przez samca w celu przywabienia samicy. Larwy to pędraki dorastające do 12 cm długości.
Samica składa jaja do próchnowiska w dziupli. Larwy żywią się przegrzybiałym próchnem. Ich rozwój trwa 3-4 lata.
Na obszarze całej Unii Europejskiej jest gatunkiem chronionym.

Przeziernik bukowiec 
Synanthedon vespiformis (Linnaeus, 1761)
Motyl z rodziny przeziernikowatych (Sesiidae). Motyle z tej rodziny na skrzydłach posiadają przezroczyste okienka czyli obszary pozbawione łusek. Gąsienice-larwy Przeziernika bukowca najczęściej żerują w drewnie buka i dębu.

Rębacz dębowiec  
Rhagium sycophanta (Schrank, 1781) )
Chrząszcz z rodziny kózkowatych (Cerambycidae). Z czterech gatunków z rodzaju Rhagiini występujących w Polsce ten jest największy i najrzadszy. Spotykany na ogół rzadko i wyspowo w świetlistych dąbrowach. Na zdjęciu zachowanie obronne chrząszcza. W momencie zagrożenia owad spada w ściółkę i udaje, że jest martwy, zachowanie takie nazywane jest tanatozą. Larwy żerują na martwych  pniach dębów.

Rębacz pstry (r. sosnowiec)  
Rhagium inquisitor (Linnaeus, 1758)
Chrząszcz z rodziny kózkowatych (Cerambycidae). Jeden z najpospolitszych gatunków tej rodziny, preferuje sosnę i inne drzewa iglaste. Larwy żerują na żywych jak i martwych drzewach, pniakach, złomach, leżaninie i in. Cykl rozwojowy trwa 2 lata.

Ściga purpurowa (=aksamitniak czerwony)
Pyrrhidium sanguineum (L.)
Rodzina kózkowate (Cerambycidae)
Występuje na drzewach liściastych, głównie na dębach. Niekiedy stwierdzana jest także na sosnach. Preferuje nasłonecznione stanowiska. Wybiera głównie obumierające lub osłabione drzewa w wieku 40-100 lat. Nie będzie też wybrzydzać na grube odłamane gałęzie, pniaki i nieokorowane wałki opałowe.
Chrząszcze dorastają do 1,5 cm długości. Nazwę zawdzięczają czerwonemu owłosieniu na pokrywach. Larwa żółtawej barwy osiąga do 15 mm długości.
Samice składają jaja w szczeliny i szpary w korze drzew. Larwy wygryzają chodniki naruszając biel, których długość dochodzi do 60 cm.
Cykl rozwojowy trwa 2 lata, czasem jest skrócony do 1 roku.

Średzinka czteroplamkowa
Mesosa curculionoides (L.)
Rodzina kózkowate (Cerambycidae)
Zasiedla różne gatunki drzew i krzewów liściastych. Występuje głównie a dębach i olchach. Znaleźć ją można na osłabionych lub martwych drzewach stojących, a także w grubych leżących konarach, preferuje nasłonecznione stanowiska.
Dorosły chrząszcz osiąga 16 mm długości, jest charakterystycznie plamiście owłosiony. Samca i samicę odróżnimy po długości czułków, u samca będą dłuższe niż jego długość ciała.
Samica składa jaja w szczeliny kory. Larwy wgryzają się przez łyko i kambium aż do wierzchnich warstw drewna, osiągając długość prawie 3 cm. Ich cykl rozwojowy trwa 2-3 lata.

Tycz cieśla
Acanthocinus aedilis (L.)
Rodzina kózkowate (Cerambycidae)
Występuje na drzewach iglastych, głównie na sośnie pospolitej. Zasiedla osłabione, umierające lub martwe drzewa stojące oraz te świeżo powalone lub ścięte.
Chrząszcze dorastają do 24 mm. Czułki samca mogą być nawet 3 razy dłuższe niż jego ciało. Larwa barwy białej osiąga długość prawie 4 cm.
Samice składają jaja pojedynczo pod korę lub w jej szczeliny. Larwy drążą chodniki pomiędzy korą a drewnem. Ich cykl rozwojowy trwa rok, czasem dwa.

Węglarek leśny (=węglarek czerwonoudy)
Ropalopus femoratus (L.)
Rodzina kózkowate (Cerambycidae)
Zasiedla różne gatunki drzew liściastych, głównie drzewa owocowe. Preferuje konary,  gałęzie i pnie umierających i martwych drzew stojących w nasłonecznionych miejscach. Znaleźć go można też w nieokorowanych wałkach opałowych.
Chrząszcze dorastają do 13 mm długości. Od innych węglarków odróżniają się charakterystycznie ubarwionymi czerwonymi udami. U samca czułki są nieco dłuższe od jego ciała, a u samic krótsze.
Samice składają jaja w szpary kory. Larwy drążą chodniki pomiędzy korą a drewnem. Ich cykl rozwojowy trwa 2-3 lata.

Zgniotek szkarłatny  
Cucujus haematodes (Erichson, 1845)
chrząszcz z rodziny zgniotkowatych (Cucujidae ). Spotkać go można na obumierających oraz martwych drzewach iglastych, głównie świerkach i jodłach. Zimuje pod korą drzew. Cykl rozwojowy trwa 2 lata.